Moeten onze kerncentrales sluiten? Gaan we straks allemaal elektrisch rijden? Zijn premies voor energiezuinige verbouwingen zinvol? Wat is de impact van statiegeld op plastic flessen? En moeten we vegetarisch gaan eten om onze planeet te redden?
Het zijn maar enkele van de vraagstukken die vandaag de actualiteit rond duurzaamheid bepalen. Het thema is echter veel ruimer. Hoewel alle beetjes helpen, zal een beperkte gedragsverandering door individuen geen fundamenteel verschil maken. Om een wereldwijde, duurzame ontwikkeling te realiseren zijn mensen nodig die van kennis doordrongen zijn. Die met de nodige gedrevenheid hun vergaarde inzichten omzetten naar concrete, breed toepasbare oplossingen en zo de wereld in verandering brengen.
Hogeschool PXL heeft de ambitie om de gamechangers van de toekomst af te leveren. Mensen die niet alleen voor zichzelf, maar ten behoeve van de hele maatschappij, een doorslaggevende rol spelen in duurzame ontwikkeling. Bijdragen aan die doelstelling doen we door doorgedreven onderzoek en door intensieve samenwerkingsprojecten op te zetten met de diverse stakeholders.
Om een brede maatschappelijke impact te hebben op duurzame ontwikkeling, heeft Hogeschool PXL een strategie opgezet die vanuit een aantal fundamentele vragen leidt tot concrete acties:
- Hoe leidt een hogeschool studenten op tot duurzame ambassadeurs?
- Hoe dragen we bij aan de gezondheid van onze collega’s en verhogen we zo het werkplezier?
- Welke aspecten nemen we zelf op en welke werken we uit in samenwerking met onze partners om het meeste impact te bereiken?
- Hoe stimuleren we innovatie bij interne en externe stakeholders voor de creatie van een zo groot mogelijke hefboom?
- Hoe kunnen we zelf het ‘goede voorbeeld’ geven op vlak van afvalbeleid, groene energie, gezonde voeding, enzovoort?
De antwoorden worden verder vertaald naar een actieprogramma, voorbeelden daarvan zijn:
- Duurzaamheid wordt standaard geïntegreerd in de curricula.
- Het thema wordt een vast onderdeel van de training voor alle medewerkers (onderwijs, onderzoek en dienstverlening).
- Er worden concrete acties opgezet om de totale gezondheid van alle medewerkers en studenten (junior-collega’s) te verbeteren.
- Het promoten en faciliteren van duurzaam woon-werkverkeer komt op de agenda.
- Aangekocht meubilair moet zero waste en circulair zijn.
- Een gezonde geest, in een gezond gebouw, in een gezonde buitenomgeving: dat is waar Hogeschool PXL volledig voor gaat!
Hoe leidt een hogeschool studenten op tot duurzame ambassadeurs?
Eerst en vooral wordt het thema van duurzaamheid standaard opgenomen in het onderwijsprogramma dat studenten krijgen voorgeschoteld. Ook de medewerkers, zowel voor de klas als in de ondersteunende diensten en in het management, zullen in hun trainingen en op andere contactmomenten doordrongen worden van het duurzame gedachtengoed. Daarmee wordt het doel van Hogeschool PXL scherpgesteld: Tegen 2026 beschikken onze ‘junior-collega’s’ over de kennis én de vaardigheden die nodig zijn om duurzame ontwikkeling te bevorderen. Ze worden door het opnemen van deze belangrijke taak, voorbereid op de erg diverse, gedigitaliseerde en duurzame wereld van morgen.
We zorgen dat alle studenten een betekenisvolle plek in de maatschappij kunnen creëren. Een plek waarmee ze kunnen bijdragen aan een betere, duurzame wereld.
Rekening houdend met de SDG’s creëren we een SDG-proof omgeving waarin alle studenten maximale ontwikkelingskansen krijgen om te groeien tot excellente professionals met voldoende veerkracht om te functioneren in onze superdiverse, gedigitaliseerde en duurzame wereld van morgen.
Een inclusief student supportmodel zet in op het welzijn en welbevinden van studenten 
gedurende alle fasen van hun studieloopbaan. Via de studentpoints voorzien we laagdrempelige studentenbegeleiding die inzet op mentaal welzijn, veerkracht, studievaardigheden en studieloopbaanbegeleiding. Wanneer er financiële barrières de kop op steken worden deze zoveel mogelijk weggewerkt via het uitgebreide aanbod van de dienst studentenvoorzieningen.
Kort samengevat bieden we laagdrempelige studentenbegeleiding volgens ons inclusief Student Support Model waarbij ons diversiteitsbeleid de basis vormt om studenten voor te bereiden op onze superdiverse wereld. We vertrekken vanuit hetgeen ons met mekaar verbindt en geven daarbij alle studenten de kans om vanuit hun specifieke talenten verder te ontwikkelen. Onze visie op (super)diversiteit werd in ons diversiteitsbeleid geconcretiseerd in 10 krachtlijnen die elke medewerker van Hogeschool PXL uitdraagt.
Hoe werken we met junior collega's nieuwe ideeën over duurzaamheid uit? En hoe nemen we hen mee in het succesverhaal?
De voedingsbodem voor innovatieve voorstellen in het kader van duurzaamheid, is onze Green Office. Dit is een studentenplatform voor, door en van studenten. Zij organiseren diverse activiteiten in het kader van duurzaamheid, dit zowel op als rond de diverse campussen.
Samengevat:
- Green Office is een leerplatform voor studenten, waar ze kunnen nadenken over acties om duurzaamheid dichter bij hun medestudenten te brengen.
- Het platform vervult de rol van bruggenbouwer, waarbij studenten en alle andere medewerkers van Hogeschool PXL elkaar treffen rond het duurzaamheidsthema. Zijn hierbij belangrijke criteria: interdisciplinariteit en implementatie.
- Het doel is tevens om studenten én lectoren te informeren en engageren voor een samenwerking, die moet resulteren in een duurzame hogeschool.
Wat doen we op vlak van innovatie zelf, en waar is het aangewezen om samen te werken met onze partners?
- Met ons onderzoek en onze wetenschappelijke dienstverlening bouwen we in onze regio mee
aan sterke en wendbare professionals en ondernemingen, social profit-organisaties en de publieke actoren van morgen. - We mikken intern én extern op partners met een groot adaptatie- en innovatievermogen. Positivisme over een hoopvolle toekomst is aangewezen!
- Ben je benieuwd hoe Hogeschool PXL dit in de praktijk brengt? Bekijk hier enkele voorbeelden van hoe PXL Research meewerkt aan een toekomst die duurzaam, divers en digitaal zal zijn.
Hoe creëren we werkplezier met gezonde collega's?
We maken resoluut de keuze voor een duurzaam personeelsbeleid. Dit houdt in dat we ten volle inzetten op competentie- en talentontwikkeling van al onze medewerkers. Daar de vruchten van plukken zorgt ervoor dat onze collega’s duurzaam inzetbaar zijn en met goesting kunnen blijven groeien als eXcellente professional.
Het betekent ook dat Hogeschool PXL investeert in de veerkracht, het welzijn en het werkplezier van medewerkers. Hierbij hebben we voortdurend oog voor de juiste balans tussen het perspectief van de organisatie, het team en de individuele medewerker.
En verder… Hoe zorgen we voor aangename werk- en leefplekken op onze campussen? Wat gaan we doen met ons afval? En hoe kunnen we gezondheid voor de mensen in onze organisatie verstevigen?
Het creëren van duurzame, groene campussen die klimaatneutraal zijn, is een belangrijk onderdeel van onze duurzaamheidsambitie. Het slim en milieubewust beheer van de infrastructuur voorziet in bijna-energieneutralegebouwen (BEN) die tegen 2050 neutraal moeten zijn op vlak van water, gas en elektriciteit.
Enkele voorbeelden die hieraan moeten bijdragen?
Denk aan ons warmte-koude opslagsysteem (KWO), de zonnepanelen en de toename van het circulair watergebruik tegen 2025. Alternatieve energiebronnen blijven de focus van onze inzet.
Minstens zo belangrijk zijn enkele andere voorbeelden van duurzame bedrijfsvoering: het sensibiliseren van verantwoorde consumptie, de introductie van circulariteit waar mogelijk, en de afvalreductie om uiteindelijk bij ‘zero waste’ te stranden.
Voeding is een heel belangrijk aspect. De kwaliteit van PXL Catering wordt erkend met een Gault&Millau Catering Award! Naast het stimuleren van gezonde initiatieven en het gratis beschikbaar stellen van water zet de catering nu permanent in op duurzame en korte, lokale ketens. Er wordt overgeschakeld op plantaardige producten (60 %) t.o.v. van dierlijke producten (40 %). Op deze manier worden alle bezoekers “op een natuurlijke” wijze aangespoord tot een aantrekkelijke, duurzame en gezondere voeding.
Om die ambities waar te maken, en de CO2-uitstoot tegen 2050 drastisch te verminderen, moeten er ook op vlak van mobiliteit ingrijpende keuzes worden gemaakt. Een duurzaam mobiliteitsbeleid, dat zowel collega’s als studenten moet overtuigen om zich van en naar de school te verplaatsen met een duurzaam vervoersmiddel, is een noodzaak.
Daarnaast denken we tot slot aan ingrepen zoals het ontharden van de buitenruimte (voor insijpeling van regenwater). Zo dragen we bij aan een gezonde waterhuishouding, de vergroening van de campussen en de biodiversiteit in het algemeen.
De campus is een plek waar het aangenaam werken en leven is, die divers en digitaal is, waar iedereen zich welkom voelt. Het is een campus met allure. State of the art infrastructuur en buitenruimten die zowel groen ingericht zijn met ruimte om te ontspannen, te sporten, tot rust te komen met verschillende ontmoetingsplaatsen en voorzieningen waar op een positieve manier aan onderzoek en onderwijs gedaan kan worden. Het creëren van een community of ecosysteem verhoogt het gevoel ergens deel van uit te maken en is een krachtig motivatiemiddel dat zorgt voor een unieke werk- en leerbeleving.
De campus is aldus een plek waar het aangenaam werken en leven is, die divers is, waar iedereen zich welkom voelt.
Casussen
Nomadic Living Experiment
Milan Gillard en Stef Lemmens zijn op zoek naar mensen om deel te nemen aan een nomadisch woonexperiment in de stad Hasselt. Samen met drie andere mensen willen Milan en Stef een modern nomadisch dorp manifesteren dat door de stad zal reizen om workshops, lezingen, permacultuurprojecten en buurtgemeenschappen te initiëren waarin onderwijs en leven met elkaar verweven zijn.
Pak het sluimerverbruik aan
Chris Hendrickx, lector Elektromechanica aan PXL-Green & Tech, is een van de laureaten van de PXL-wedstrijd ‘Energiebesparende ideeën’. Chris vraagt meer aandacht voor sluimerverbruikers op onze PXL-campussen, bijvoorbeeld toestellen die tijdens verlengde weekends of vakantieperiodes onnodig ingeschakeld blijven. Denk aan snoepautomaten, infoschermen of toestellen in stand-bymodus. Chris heeft vlak vóór de kerstvakantie – samen met graduaatsstudenten hernieuwbare energie – een rondgang door de PXL-Green & Tech-campus gedaan om alle sluimerverbruikers op de campus in kaart te brengen en uit te schakelen. Het energieverbruik van PXL-Green & Tech (elektriciteit, gas, water, zonnepanelen) wordt continu gemonitord en kan hier geraadpleegd worden. Uit de monitoring is af te leiden dat het actief vermogen door deze actie minimaal met 10kW gedaald is. Zie ook de grafieken hieronder, de eerste grafiek geeft het verbruik aan in een weekend voor het kerstverlof nl. van 10 tot 12 december 2022. Hier merk je grotere pieken in verbruik die gemiddeld ook hoger liggen. In de onderste grafiek wordt het verbruik tijdens het kerstverlof aangegeven (na het project), hier merk je een stabieler en lager verbruik.
Voordeliger energie verbruiken? PXL en UHasselt zoeken via datatool uit wanneer dat kan
Op 01-10-2021 is het TETRA-project Digital Energy gestart binnen het PXL-expertisecentrum Smart ICT in samenwerking met onderzoekspartner UHasselt - Instituut voor materiaalonderzoek. Het Digital Energy project ondersteunt SDG 7 volledig, “betaalbare en duurzame energie”. De uitrol van duurzame energie draagt ook bij aan andere SDGs zoals “goede gezondheid en welzijn”, “industrie, innovatie en infrastructuur” en “klimaatactie”, SDGs 3, 9 en 13 resp.. In dit project onderzoeken we slimme algoritmes voor BESSs voor het maximaliseren van de zelfconsumptie en het minimaliseren van de dagelijkse energiekosten. De hogere PV zelfconsumptie is direct gelinkt aan lagere energieverliezen in het elektriciteitsnet en een grote reductie van CO2 emissie van fossiele energie opwekkers.
Textiel-kunst
De studenten plastische opvoeding van het derde jaar werden uitgedaagd om een textiel beeldend werk te maken. Textiel is een materiaal waarmee we ons dagelijks omhullen. Doordat het als medium zo dicht bij de mens staat, wordt het in de beeldende kunst vaak aangewend om persoonlijke en maatschappelijke kwesties aan de orde te stellen. De studenten gingen daarom met volgende probleemstelling aan de slag: Welk persoonlijk of actueel thema wil jij verbeelden via textiele media?
Therapeutische tuinen in de gevangenis van Hasselt
Op holistische wijze een oplossing ontwikkelen voor een probleemstelling kan niet beter dan door disciplines binnen de hogeschool samen te brengen door het verenigen van studenten en lectoren. 
Via het Focusproject ‘Groen en detentie’, een interdisciplinair onderzoeksproject tussen ergotherapie en groenmanagement konden de voorbije twee jaren studenten via projecten, summerschools en bachelorproeven hun deel bijdragen aan een onderzoek voor een maatschappelijk thema dat ons allen aanbelangt. Wist je immers dat als je binnen gevangenissen de gedetineerden de kans geeft om betekenisvolle buitenactiviteiten te doen zoals het kweken en verzorgen van groenten, zij na zijn vrijlating meer kans hebben op een vlottere-integratie? Dat heeft rechtstreeks gevolgen voor de hele maatschappij want een vlottere re-integratie betekent dat een ex-gedetineerde meer kansen heeft op de arbeidsmarkt, daardoor meer zin geeft aan zijn leven en dat daardoor de kans verkleint dat hij hervalt in het opnieuw plegen van strafbare feiten.
Het vergroenen van gevangenissen heeft nog meer voordelen want door bijkomende bomen en struiken in gevangenissen te planten vindt verkoeling van de gevangenissen en hun omgeving plaats waardoor steden zoals Leuven de vergroening van Leuven Centraal kunnen opnemen in hun klimaatactieplan. Meer planten lokken meer dieren van vlinders tot vogels en zelfs vleermuizen, dat nemen de gedetineerden zelf waar. Vergroening schept kansen voor biodiversiteit.
Om vergroeningsprojecten te kunnen realiseren bleek het nodig volhardend te zijn in het zoeken naar samenwerkingen. Het waren oefeningen in communicatie en aanhoudend overleg, uitgevoerd door onderzoekers en studenten met de externe partners, precies zoals het er in de latere job aan toe zal gaan, authenticiteit ten top. Zonder in detail te kunnen treden kunnen we stellen dat vergroening als onderzoeksproject in samenwerking met studenten moeiteloos bijdraagt aan 9 van de 17 SDG’s nl. SD 1 Geen armoede, SD 2 Geen honger, SDG 3 Goede gezondheid en welzijn, SDG 4 Kwaliteitsvol onderwijs, SDG 8 Waardig werk en economische groei, SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen, 13 Klimaatactie, 15 Leven op het land, 17 Partnerschap om doelstellingen te bereiken. Duurzaamheid tot in de cel dus.
