PXL-onderzoekers werken aan innovatieve methodiek voor aanpak van hoog-conflictueuze echtscheidingen

Vier op de tien echtscheidingen waarbij kinderen betrokken zijn monden uit in een intens conflict, en in één scheiding op tien houdt dit conflict langdurig aan. Om een impasse te vermijden of om eruit te geraken dienen ouders en hulpverleners zich vooral te richten op de ouder-kind-relatie, en is het belangrijk om de kinderen als volwaardige actor te betrekken. Tot deze en andere bevindingen komen onderzoekers van Hogeschool PXL. Ze werken aan een innovatieve methodiek voor hulpverleners.

“Onderzoek toont aan dat familieleden en vrienden met goedbedoelde raad het conflict vaak eerder aanwakkeren dan oplossen,” stelt Inge Pasteels, coördinator PXL Social Work-Research. “Een andere vaststelling is dat de perceptie van partners over het conflictgehalte van eenzelfde scheiding vaak verschillend is, waarbij mannen dit systematisch lager inschatten. Ook het zelfwaardegevoel, de mate waarin men controle over het leven denkt te hebben of waarin men depressieve gevoelens ervaart, worden sterker negatief beïnvloed voor vrouwen dan voor mannen. Voor het welzijn van de kinderen is een dergelijke conflictueuze situatie meestal zonder meer schadelijk.”

A failed divorce

Bij aanhoudend ernstig conflict kan een echtscheiding voor alle betrokkenen vastlopen. Zowel voor de ex-partners, de kinderen als hun netwerk en de hulpverleners lijkt dan elke uitweg geblokkeerd te zijn. “Ik had een conflict en daarna had het conflict mij” vat samen hoe de strijd werkelijk de overhand kan nemen. Deze situatie van impasse wordt ook aangeduid als ‘a failed divorce’, met als risico dat iedereen die de situatie wil verhelpen wordt meegezogen.

Bemiddeling kan een geschikte methode zijn bij veel diverse scheidingssituaties, maar veronderstelt minstens dat de partners willen participeren. Bovendien is niet iedere echtscheiding bemiddelbaar, menen heel wat bemiddelaars zelf. Hulpverlening in een conflictueuze scheiding is dus niet altijd evident.

Inge Pasteels: “We hebben onderzoek gedaan naar deze problematiek op basis van survey-onderzoek, diepte-interviews en focusgroepgesprekken, waarbij vooral een sterke nood aan een innovatieve aanpak naar boven kwam. Zo is inzicht in conflictmechanismen noodzakelijk voor hulpverleners om escalatie te vermijden. Daarnaast is het noodzakelijk een andere realiteit te introduceren naast de strijdrealiteit. In geval van een scheidingsimpasse willen we vooral het ouderschap versterken, dit is belangrijker dan de communicatie tussen de partners te verbeteren.”

Een innovatieve methodiek inzake hoog-conflictueuze scheidingen integreert bovenstaande inzichten door vijf bouwstenen te combineren. Vooreerst is het belangrijk om een interventie te ontwikkelen die zich richt op één ouder en parallel ouderschap nastreeft. Ten tweede moet niet het bevorderen van de communicatie tussen ouders onderling maar wel het versterken van de ouder-kindrelatie dé doelstelling zijn. Het netwerk inschakelen ter ondersteuning en hierbij ‘hooligans’ transformeren tot ‘supporters’ is een derde belangrijke bouwsteen om een innovatieve aanpak te boetseren. Ten vierde is een duidelijke strategie om kinderen ‘uit de speelkamer te halen’ en als volwaardige actor te betrekken bij de interventie van cruciaal belang aangezien ze ook volwaardige actor in de strijd zijn. Reflectie op gang brengen bij ouders én kinderen via psycho-educatie en coaching is ten slotte als vijfde bouwsteen het met alle betrokkenen te doorlopen proces om de scheidingsimpasse te doorbreken.

Verschenen

"PXL ontwikkelt aanpak van hoog-conflictueuze echtscheidingen" - LimburgActueel.be

"Bouwstenen om impasse bij vechtscheiding te doorbreken" - Ouders Centraal